Pierwotnie spichlerze grudziądzkie pełniły głównie funkcje obronne miasta, później okresowo znajdowały się tam m.in. magazyny, kościoły, sklepy. Średniowieczny Spichlerz 57 pełnił jeszcze niedawno funkcję mieszkalną, później niszczał jako pustostan. Teraz to nowoczesne Centrum Aktywizacji Społecznej – miejsce, które ma na celu podniesienie aktywności społecznej mieszkańców, integrację różnych środowisk społecznych oraz bezpośrednie włączenie mieszkańców w proces zmian społecznych. Projekt przebudowy opracowało poznańskie biuro DEMIURG.
Projekt przebudowy Spichlerza 57 powstał 2 lata temu, a w tym roku zakończona została jego realizacja. Głównym zadaniem, ale i wyzwaniem w czasie projektowania nowej przestrzeni w zabytkowym spichlerzu było dostosowywanie obiektu do obowiązujących przepisów i norm oraz wymagań konserwatorskich. Inwestor chciał stworzyć tu nowoczesne Centrum Aktywizacji Społecznej, które jest miejscem spotkań lokalnych społeczności, organizacji pozarządowych oraz aktywistów. Obiekt miał być zaprojektowany w duchu dostępnego designu, dlatego został m.in. przystosowany do osób z niepełnosprawnościami. Dodatkowo projektantom z DEMIURGA bardzo zależało na pozostawieniu jak największej ilości elementów zabytkowych. Nie wszystko jednak było możliwe do ocalenia.
Głównym wyzwaniem dla projektantów konstrukcji okazała się lokalizacja budynku. Spichlerz 57 usytuowany jest na stromej skarpie, wpisany pomiędzy istniejącymi budynkami, zlokalizowany na rzucie nieregularnego czworokąta. Dodatkowo na etapie inwentaryzacji budynku, a później w trakcie jego projektowania, niemożliwym jest przewidzieć wszystkie okoliczności. Zdarzają się sytuacje, w których dopiero na etapie realizacji widzimy zły stan odkrytych elementów konstrukcyjnych jak stropów czy ścian. Tak było m.in. w przypadku ściany przy sąsiednim budynku, którą należało dodatkowo wzmocnić mimo, że pierwotnie projekt tego nie zakładał. Dlatego tak ważne jest, aby w tego typu obiektach, prace wykonywał doświadczony w przebudowach i przygotowany na wszystko Wykonawca.
Kluczowy w tego typu przebudowach zabytkowych obiektów jest m.in. odpowiednio przygotowany projekt konstrukcji. Konstrukcję trzeba było wpisać w projekt architektoniczny a z powodu małej przestrzeni często należało ją „ukrywać”. Tak było m.in. w przypadku schodów w wewnętrznej klatce schodowej, które wyglądają jak drewniane, a w rzeczywistości są schodami w konstrukcji stalowej obudowane drewnem, które imitują pierwowzór. Obecne rozwiązanie jest bezpieczniejsze i spełnia obowiązujące normy i przepisy. Ze względu na zły stan techniczny z budynku usunięto też większość ścian wewnętrznych oraz zostały wymienione stropy międzykondygnacyjne i konstrukcja dachu choć było to podyktowane również potrzebami inwestora i przyszłych użytkowników, którym zależało na otwartej przestrzeni.
W celu dostosowania budynku dla wszystkich osób, niezależnie od poziomu sprawności, na zewnątrz budynku powstała przeszklona winda. Ze względu na małą przestrzeń, zdecydowano się na windę zewnętrzną. Aby mogła stanąć w tym miejscu, grunt pod nią musiał zostać wzmocniony mikropalami. Podobnie było w przypadku tarasu i schodów „wijących” się w stromej skarpie. Ściany tarasu były wzmacniane, aby mogła powstać tam piękna kawiarnia z widokiem na Wisłę.
Przebudowy zabytkowych budynków dają mi o wiele więcej satysfakcji niż w przypadku nowoprojektowanych obiektów. Mimo że to spore wyzwanie, efekt końcowy jest bardziej spektakularny. Pamiętam stan spichlerza jaki zastaliśmy – zdewastowany, nadgryziony zębem czasu budynek w przepięknej lokalizacji. Teraz możemy cieszyć nim oko i podziwiać go w nowej, zupełnie innej odsłonie.– Marta Jaracz-Plucińska, Konstruktorka w DEMIURGU
Nazwa: Spichlerz 57 w Grudziądzu
Inwestor: Urząd Miejski w Grudziądzu
Projekt pełnobranżowy: DEMIURG
Generalny wykonawca: 3JM Michał Bryłka
Zdjęcia: Maciej Lulko
